Krabbameinsfelagið stuðlar ílegugransking av bróstkrabba

Endamálið við verkætlanini er at finna og lýsa orsøkina til bróstkrabba hjá føroyskum kvinnum. Krabbameinsfelagið hevur júst stuðlað verkætlanini við 300.000 kr, harav eru 100.000 kr frá Bót til Bata, sum er ein bólkur fyri kvinnur við bróstkrabba.

Noomi O. Gregersen, verkætlanarleiðari: “Við stuðlinum frá Krabbameinsfelagnum kunnu vit víðka verkætlanina og koma nærri ásettu málunum. Verkætlanin fer væntandi at økja vitanina um bróstkrabba í Føroyum og leggja lunnar undir ílegukanningar, sum eru lagaðar serliga til føroyingar.”

Hvørjar ílegur kunnu geva bróstkrabba

Týskvøldið 4. januar 2022 varð framløga hjá Noomi O. Gregersen um bróstkrabba í Føroyum víst í Kringvarpinum. Hon greiddi frá um HBOC-verkætlanina, sum Krabbameinsfelagið hevur stuðlað, og sum m.a. hevur til endamáls at eyðmerkja ílegur, sum kunnu vera orsøk til arvaligan bróstkrabba í Føroyum. Verkætlanin er skipað soleiðis, at ílegudátur hjá einum sjúkubólki eru samanbornar við dáturnar hjá einum bólki av frískum kvinnum, sum eru partur av FarGen-verkætlanini. Nakrar av fyribils niðurstøðunum frá kanningunum eru:

• At BRCA1- og BRCA2-fráfrigdi eru at finna hjá føroyskum kvinnum, men talan er ikki um sjúkuelvandi frábrigdi her
• At onnur ílegufrábrigdi enn BRCA1 og BRCA2 eisini kunnu elva til bróstkrabba
• Til ber ikki at ávísa eitt ítøkiligt samband millum ávís ílegufrábrigdi og bróstkrabba, men hugt eigur at verða nærri at ávísum ílegum.
• Neyðugt er at kanna fleiri fólk, sum hava ella hava havt bróstkrabba, áðrenn eitt ílegu-panel kann gerast, sum kannar ávísar ílegu variantar, sum finnast hjá føroyingum. Hetta merkir at ílegukanningin gerst meiri málrættað til føroyskar sjúklingar, og kann fáa stóran týdning fyri hvussu vit veita arvafrøðiliga ráðgeving í Føroyum.

Framløgan er tøk á heimasíðu Kringvarpsins: https://kvf.fo/sending/visindavoka-fyrilestrar?sid=130881

Noomi O. Gregersen er PhD í mýlavísindum og er verkætlanarleiðari í FarGen og í HBOC-verkætlanini.

Verkætlanin byrjaði í 2018 og úrslitini verða skjótt útgivin sum grein í einum vísindarligum tíðarriti. Næsta stig í verkætlanini verður at gera RNA lesing til forsøgn av krabbameinsviðgerð við støði í krabbavevnaði. Hesin partur fer væntandi í gongd í vár og er eitt samstarv millum Ílegusavnið, Medisinska depilin á Klaksvíkar Sjúkrahúsi, Medisinska depilin á Landssjúkrahúsinum, deildina fyri Genomiskt Medicin á Ríkissjúkrahúsinum, donsku fyritøkuna AIDA, og griksku fyritøkuna JADBio.

Verkætlanin er eitt samstarv millum Ílegusavnið, Landssjúkrahúsið, Rískisjúkrahúsið og Fróðskaparsetur Føroya. Noomi Oddmarsdóttir Gregersen, PhD, er verkætlanarleiðari og Bjarni á Steig, yvirlækni, er kliniskur ábyrgdarahavi. Umframt stuðulin frá Krabbameinsfelagnum hevur verkætlanin fígging frá Sjúkrakassagrunninum og Granskingarráðnum.